Congres Arbeid en Veiligheid niets is wat het lijkt

Vrijdag 5 oktober jl. vond het railAlert-congres plaats met als thema Arbeid & Veiligheid, niets is wat het lijkt!’. In een interactieve setting hebben de ruim 150 deelnemers met elkaar gesproken over geïnformeerd vertrouwen, de gedroomde bouwplaats en vooral: de verantwoordelijkheid die ieder heeft voor zichzelf en voor zijn team. Een van de conclusies: Je werkt veilig… of je werkt niet!

Dagvoorzitter Jan Reinder introduceert het thema ‘Niets is wat het lijkt’ op onnavolgbare wijze. Letterlijk onnavolgbaar, want behalve dagvoorzitter is Reinder ook mentalist en illusionist. Hij legt op een bijzondere manier uit dat je invloed hebt op het gedrag van iemand anders en dat je die wetenschap kunt gebruiken om invloed uit te oefenen op een situatie. Zijn boodschap: verdiep je eens in voorspelbaar gedrag en speel daarop in. Zo kun je een situatie veiliger maken door risico’s te vermijden.

Co van der Aa, bestuursvoorzitter van de Stichting railAlert, opent het congres en introduceert de nieuwe directeur van railAlert: Jan Kees Hofker. Daarnaast licht hij toe hoe railAlert, na de fusie met de Stichting Arbeidsomstandigheden, hét adres is geworden voor alle vragen op het gebied van veiligheid.

Tijdens het congres werd ook onderstaande animatie getoond:

Meebewegen versus klappen uitdelen

Na deze krachtige introductie maken de bezoekers van het congres kennis met Guido Sleddens. Guido is werkzaam in de zorg en zet vechtsport in om het werken in de zorg veiliger te maken. Via training laat hij mensen ervaren hoe meebewegen met een tegenstander een groter effect heeft dan klappen uitdelen. De link naar de railbranche? Benader de situatie zo ‘blanco’ mogelijk, kijk, observeer en handel dan pas.

Aan hoeveel haken hangt die tent?

De volgende spreker is Melvin Redeker. Melvin introduceert zichzelf als het type bergbeklimmer dat ‘zo steil mogelijk omhoog’ gaat. Aan de hand van een expeditie naar de steilste top van de Himalaya vertelt hij hoe hij samen met zijn teamgenoten veiligheid op 1 zet, en wat dat dan praktisch betekent. Een greep uit de lessen die hij deelt met de zaal:

• Neem je voorbereiding uiterst serieus, denk in scenario’s en train onder de moeilijkste (maar wel gecontroleerde) omstandigheden.
• Bedenk dat protocollen belangrijk zijn, maar dat wij mensen de zwakste schakel zijn. Veel mensen, ook bergbeklimmers, kennen de protocollen maar houden zich er niet aan. Redeker: ‘Precies daar gaat het dan mis. Dan vriezen er bijvoorbeeld ledematen af. Dat komt niet door het materiaal, want dat is voor bergbeklimmers nog nooit zo goed geweest. Dat komt bijvoorbeeld omdat mensen niet voldoende drinken. Ze doen het dus zelf.’
• Zorg voor maximale sociale veiligheid in je team. ‘Als iemand zich in ons team niet veilig voelt, zegt hij dat, en dan luistert iedereen daarnaar.’
• Ga uit van geïnformeerd vertrouwen. Dat wil zeggen: durf te vertrouwen op de maatregelen die je collega’s hebben getroffen en vraag hen open hoe ze het hebben aangepakt: ‘Aan hoeveel haken hangt die tent?’

Na de pauze komen drie sprekers uit de branche aan het woord. In korte presentaties geven ze hun visie op het thema, afgesloten met een stelling. Deze stelling vormt het vertrekpunt van de groepsgesprekken ná de middagpauze. De sprekers en stellingen:

• Niek Lentink (Directeur Swietelsky)
  Swietelsky is een grote speler op de Europese markt voor aanleg en vervanging van het spoor. Dit bedrijf heeft belang bij lage kosten voor veiligheid, maar ook bij hoge veiligheid voor zijn medewerkers. Overdag i.p.v ’s nachts onderhoud plegen maakt de sector aantrekkelijker als werkgever.
  
  Stelling: Creëer de gedroomde bouwplaats: met slimme innovaties kunnen we ook overdag net zo veilig aan het spoor werken, tegen lagere kosten.

Nicole Kroon (Directeur toezicht Inspectie SZW)
De Inspectie SZW zet zich in voor vellig, gezond en eerlijk werk. Ze bevordert dat verschillende partijen zich bewust zijn van hun verantwoordelijkheid voor veilig en gezond werken, en ook die verantwoordelijkheid nemen. Zelfregulering kan daarbij een rol spelen.

Stelling:Gezien het constante aantal veiligheidsincidenten is er meer nodig om de aandacht voor veilig werken van papier naar praktijk te brengen.

• John Voppen (COO ProRail)
  ProRail heeft als opdrachtgever een belangrijke rol als het gaat om veilig werken tijdens werkzaamheden op het spoor. Veilig werken zorgt er ook voor dat werkzaamheden goed en tijdig kunnen worden afgerond. Dat is belangrijk om de beschikbaarheid en betrouwbaarheid van de infrastructuur te waarborgen. ProRail heeft ook belang bij lage kosten voor veiligheid. Stelling: We zijn doorgeschoten in het aantal regels voor veiligheid. Aannemers en ProRail staan op niveau 4 van de veiligheidsladder. Het is tijd voor vakmanschap buiten en maatwerk. Hierdoor kan ook een hoge capaciteit gerealiseerd worden.

Regels hebben hun maximum bereikt

Na een zonovergoten lunchpauze start het middagprogramma in groepen. Elke groep praat door over de drie stellingen die de sprekers hebben aangereikt. Als rode draad door deze gesprekken loopt de vraag ‘Hoe komen we van woorden naar daden’? Hieronder enkele aanbevelingen en oplossingen die zijn aangereikt door de groepen:

• Denk mee over veiligheid binnen railAlert en meld het ons als je het ergens niet mee eens bent.
• Schep als opdrachtgever de kaders, en laat de markt het verder bedenken.
• Zorg als werkgever dat je werknemers veilig kunnen werken, en luister als ze de denkbeeldige ‘rode knop’ indrukken omdat het niet veilig is.
• Iemand als Pier Eringa moet opstaan en zeggen: we gaan het anders doen!
• De regels hebben hun maximum bereikt. In regels zitten beperkingen maar we zitten samen in railAlert daar hebben we dus invloed op!
• Laten we innovaties gaan oppakken.
• Een trein op het nevenspoor, hoezo is dat onveiliger dan ’s nachts onder tijdsdruk en in weer en wind werken?
• Maak duidelijke afspraken over de verzending van Safety Alerts.
• Breng de veiligheid terug naar de veiligheid van de groep.

Jan Kees Hofker van railAlert zegt toe dat alle input uit alle groepen wordt opgehaald, zodat het bureau en de werkkamers hier goed gevolg aan kunnen geven.

Producten die wérken

Paul Lorist sluit de dag af door terug te blikken (wat hebben we vandaag geleerd?) én vooruit te blikken (wat gaan we hiermee dóen?). Daarmee refereert hij aan Melvin Redeker die als alpinist alle verleidingen moet weerstaan om veilig bovenaan de top te komen. Welke verleidingen kunnen wij niet weerstaan? Wat als er geld in het spel komt? Verder is zijn appèl: laten we luisteren naar de nieuwe generatie en ons niet verschuilen achter onze kennis.

Tot slot benoemt hij de rol die railAlert wil innemen als stichting midden in de railinfrabranche: ‘Wij zullen beter gaan aansluiten bij de behoefte die er leeft in onze branche als het gaat om veiligheid. Producten ontwikkelen die voor jullie wérken in de praktijk. Dat kunnen we niet alleen, daar hebben we jullie bij nodig!’