Op 1 januari 2022 begint Hannah Bajjou als voorzitter van de assessmentcommissie veiligheidskritische technische ingenieurstaken treinbeveiliging. Zij volgt Ronald Vissers op die dit dan ruim negen jaar heeft gedaan. Wat doet zo’n commissie, wat veranderde er in de afgelopen jaren en welke ideeën heeft de nieuwe voorzitter voor de nabije toekomst?

Beveiliging om een veilige treinenloop te garanderen bestaat al sinds de komst van het spoor in Nederland in 1839. Dit gebeurde aanvankelijk op een zeer primitieve manier met onder meer vlaggen, waarmee de trein de toegang tot het volgende deel van een traject werd toegestaan. Met de groei van het spoorwegnet, de toename van het treinverkeer en de snelheid van de trein, maar ook door de groei van de technische mogelijkheden, namen eveneens de eisen toe aan die medewerkers die de treinbeveiliging moesten ontwerpen of wijzigen. Tegenwoordig is dat voorbehouden aan zeer gespecialiseerde medewerkers.

In 2012 heeft spoorbeheerder ProRail de beoordeling en de borging van het vakmanschap bij de zogeheten veiligheidskritische technische ingenieurstaken ondergebracht bij railAlert.  Door middel van certificeringsschema’s worden eisen gesteld aan de kwaliteit van de kennis en kunde van specialistische medewerkers die aan de slag moeten met taken in de treinbeveiliging.

Kwaliteit toetsen

Om die kwaliteit van deze medewerkers te toetsen, heeft railAlert sinds 2012 een commissie die zich heeft toegelegd op de beoordeling van de portfolio’s van de kandidaten: de assessmentcommissie. Kwartiermaker, naast anderen, was voorzitter Ronald Vissers, in het dagelijks leven werkzaam in die treinbeveiliging bij ProRail. “Ik werkte vanuit een onafhankelijke positie en uiteindelijk werd ik gevraagd deze certificering bij railAlert mede in te richten. We moesten daarbij nog veel preciezer definiëren welke eisen we moesten stellen als toen de ingenieursbureaus er zelf verantwoordelijk voor waren. Want hoe hoog moesten we de lat nu precies leggen en hoe geef je dat zo nauwkeurig mogelijk aan? Je wilt tenslotte voor ieder bureau dezelfde maatlat hanteren. Daar hebben we wel even voor nodig gehad om het geheel in te richten en zo een gemeenschappelijk beeld te ontwikkelen. Sinds het begin hebben we zo’n 750 beoordelingen afgegeven”, licht Ronald Vissers desgevraagd toe.

Portfolio vaak onderschat

Ronald Vissers en zijn commissie en andere betrokkenen hebben ook kandidaten afgewezen. “Bij het samenstellen van het portfolio onderschatten sommige kandidaten het gewicht dat daaraan wordt toegekend. Het is niet even een opsomming van feitjes, maar ze moeten echt gedocumenteerd onderbouwen in welke projecten ze welke rol hebben gespeeld. Een echt goede documentatie is dan een eerste vereiste. Als mensen me vragen hoe ze het beste kunnen weten of dat portfolio aan de eisen voldoet, geef ik hun als raad dat aan de assessor van het eigen ingenieursbureau voor te leggen. Die kan de documentatie wegen. Bij het indienen kijken er eerst twee assessoren er onafhankelijk van elkaar naar en vervolgens wegen we als commissie de bevindingen van beiden en komen we tot ons definitieve oordeel’, legt Ronald Vissers uit.

Vissers geeft de voorzittershamer eind dit jaar over, omdat hij gepensioneerd is en emigreert naar Zweden. “Dan is het niet zo praktisch om zo’n commissie voor te zitten. Bovendien is het goed als iemand met een frisse blik nu het stokje overneemt.”

Nieuwe voorzitter: Hannah Bajjou 

Met de komst van Hannah Bajjou als voorzitter van de assessmentscommissie zal er voorlopig niet veel veranderen. "Het was al goed. Alleen heb ik me de afgelopen maanden wel beziggehouden met wat er nog beter kon. Na te hebben gereflecteerd met de commissieleden, kwamen er toch wel verbeterpunten naar voren. Bijvoorbeeld over de spreiding van de hercertificeringen. Want in het verleden zijn veel mensen in een korte periode gecertificeerd. Het gevolg daarvan is dat er nu een bulk aan hercertificering aan zit te komen", licht Hannah desgevraagd toe. 

Met Hannah krijgt de commissie een voorzitter die midden in de nieuwste technische ontwikkelingen op het gebied van treinbeveiliging, of misschien beter treinbeheersing, staat, namelijk het ERTMS, het European Rail Traffic Management System. Dit zal ook gevolgen hebben voor railAlert en de uitbreiding van de te certificeren taken.

Master sociologie

In het dagelijks leven werkt Hannah Bajjou als Teammanager ERTMS Centrale systemen bij spoorbeheerder ProRail. Ze moet dus wel een technische achtergrond hebben? Hannah: "Nee, ik kom uit de HRM. Ik heb een bachelor Human Resource Management (HRM - vroeger: personeelszaken en personeelsbeleid – red.) gedaan en daarna mijn master Sociologie gedaan. Sinds 2004 werk ik bij ProRail in tal van functies, verband houdend met mijn activiteiten op het gebied van HRM. Onder meer het opzetten van het traineeship en het aansturen van jaarlijks 25 trainees."

Comfort zone

"Na verloop van tijd miste ik toch wel de uitdaging. Ik bevond me te veel in mijn comfort zone en zag op een bepaald moment een vacature bij treinbeveiliging. We gingen in gesprek en het bleek een goede match. Bij het eerste gesprek werd al duidelijk dat het eerder een voordeel was dat je geen diepgaande technische kennis had, want technische specialisten waren er genoeg. Ze zochten iemand die deze specialisten in hun kracht kon zetten, waarbij zij zelf meer verantwoordelijkheid konden dragen."

"Die uitdaging greep ik met beide handen.  In tegenstelling tot mijn eerdere functies, moest ik nu extra voorbereid een gesprek in gaan. Je wordt echt geprikkeld om je terdege voor te bereiden en te verdiepen in de techniek. En dat maakt het werken bij ERTMS Centrale Systemen/Treinbeveiliging zo uitdagend en leuk."

Zorgpunten

Hannah Bajjou is vanuit haar functie bij ProRail ook voorzitter van de Regiegroep treinbeveiliging en komt in die hoedanigheid veel in aanraking met ingenieursbureaus waarmee ze overleg voert. Dat komt ook haar werk als voorzitter van de assessmentscommissie van railAlert ten goede. In die contacten met het technische veld komen wel zorgpunten naar voren die raakvlakken hebben met het werk dat ze in de commissie van railAlert doet. "Het op peil houden van het technische vakmanschap. Het wordt steeds moeilijker om goed technisch personeel te vinden en de technische kennis ook op een hoog niveau te houden. Dat is niet alleen een zorgpunt van ProRail, maar ook van de ingenieursbureaus en daaraan zullen we de komende jaren gezamenlijk moet werken. Daarnaast is er veel interesse in de nieuwste ontwikkelingen zoals het ERTMS, maar we moeten ook de huidige ATB  – de automatische treinbeïnvloeding – niet vergeten. Daar moeten we de komende dertig jaar ook nog in blijven investeren. Ook daarvan zullen we de kennis goed moeten borgen", legt ze uit. Het heeft er dus alle schijn van dat Hannah Bajjou voorlopig nog niet in haar comfort zone terecht komt.